DSH architecten pakt het klimaat aan, al 25 jaar!
Martien de Schepper bouwde 25 jaar geleden zijn eigen half vrijstaande woning en zo duurzaam mogelijk. Twintig jaar geleden had Martien het idee om zijn eigen huis te bouwen en dan gelijk zo duurzaam mogelijk. Het mocht! Maar de kavels van de gemeente waren zo groot, dat het dan wel een twee-onder-een-dakwoning moest worden. Hij plaatste een advertentie en zocht zelf zijn buren uit. Nu 20 jaar later, voldoet de woning nog steeds aan alle eisen en is door aanpassingen in de tijd nog steeds duurzaam.
De twee woningen liggen noordoost-zuidwest georiënteerd in één langgerekt gebouw. Om de onderling verschillende wensen van de bewoners in één gebouw te verpakken en bovendien een zo groot mogelijke vrijheid voor het indelen van de woningen te bieden, is de draagconstructie met stalen kolommen en balken gemaakt. De veranda en het dakoverstek vormen onder en boven de grens van de in het gebouw gelegen woonruimtes. De dubbele woning is gebouwd op een half verdiept souterrain. Daarboven liggen de twee woonverdiepingen. Hoewel aan de straatzijde vanwege klimaat en de privacy alleen kleine kijkgaten zitten, wordt het daglicht aan deze zijde van de woningen toch optimaal benut door een lichtstraat als afdekking van de achter deze gesloten wand liggende ruimtes. Aan de “gesloten” zijde zijn de keuken, sanitair en voorzieningen geplaatst. De woon- en slaapkamers liggen aan de tuinzijde, die is voorzien van grote glaspuien. Aan binnen- en buitenzijde is te zien dat de staalconstructie duidelijk deel uitmaakt van de woning. Aan de afmetingen en vormen van de onderdelen van de constructie is — uit esthetisch oogpunt — zorgvuldig aandacht besteed.
Duurzame materialen
Bij de bouw 20 jaar geleden hebben ze toegepast wat toen voor handen was aan duurzame mogelijkheden, materialen en installatie: Extra isolatie, speciaal eco-glas in de daklichten, (laag-temperatuur)vloerverwarming en HR++ glas. Korte leidingen voor het warme water en gebruik te maken van de kelder om de ventilatie lucht voor te verwarmen. Maar vooral de ligging is slim. De entreekant aan de noordoostkant is een gesloten gevel terwijl de achterwand aan de tuin, waar alle kamers aan liggen, helemaal van glas is. Hier staat een groot deel van de dag de zon op, wat er voor zorgt dat in het najaar en de winter de woning voor een belangrijk deel verwarmd wordt door de zon. In de zomer is de warmte van de zon een beetje teveel en daarom staat er voor de tuingevel een mooie pergola, die in de zomer begroeid is en samen met een grote luifel de zon buiten houdt wanneer deze niet gewenst is.
Zon, water en wind
Martien wilde voor de woning zo veel mogelijk gebruik maken van alternatieve energiebronnen. ‘Ik vind als het kan dat je zoveel mogelijk gebruik moet maken van niet fossiele brandstoffen zoals de zon, water en wind.’ Behalve de slimme ligging en isolatie, ligt er op het dak van beide woningen in totaal 40m2 aan zonnepanelen. Dit dekt het volledige gebruik van de verlichting kleine apparaten en de koelkast totaal per woning (2000kWh/jaar). De rest aan elektriciteit wordt geleverd door groene stroom.
Eerste in Nederland Sinds 2008 heeft Martien ook een warmtepomp geplaatst. De gangbare (water) warmtepompen zijn moeilijk aan te leggen in een bestaande woning. Er moet flink geboord worden en leidingen moeten diep de grond in. De warmtepomp van deze woning werkt met lucht als uitwisselingsmedium. Deze is makkelijker te plaatsen in een bestaande situatie. Hoogstwaarschijnlijk waren zij de eerste in Nederland met een warmtepomp op lucht in plaats van op water.
Hoe werkt een warmtepomp? Dat gaat zo: buiten in de tuin staat de warmtewisselaar. Deze haalt de warmte uit de lucht die er doorheen stroomt. Als de lucht bijvoorbeeld 14 graden is, haalt de pomp er een beetje warmte uit, wat de lucht die eruit komt kouder, bijvoorbeeld 10 graden maakt. Deze warmte wordt in een leiding getransporteerd naar het huis. In het huis staat een compressor waar de temperatuur verder verhoogd wordt en waarna de warmte in de vloerverwarming kan worden gepompt. In de zomer kan de werking omgekeerd worden en kan het huis gekoeld worden.
Duurzame architect Martien de Schepper is architect. Houdt hij in zijn werk ook rekening met energiebesparing? ‘Ja, zover het kan doen we dat. In Etten Leur en Goes hebben we projecten gemaakt van zeer goed geisoleerde woningen die en een warmtepomp hebben en waar zonnecellen op de huizen liggen. Dit levert bij deze woningen zoveel energie dat de mensen stroom teruggeven aan het net, zij verdienen er aan!’
Huurprijs en energie Toch loopt DSH architecten ook weleens tegen een muur als het om duurzaam bouwen gaat. ‘Bijvoorbeeld in de volkshuisvesting is het moeizaam. Het zijn vaak dure investeringen en die moeten ergens worden terugverdiend. Dat is moeilijk want de huurprijs kan niet omhoog. Dan kappen opdrachtgevers het toch vaak af. Dat is jammer. Het zou goed zijn als de huurprijzen inclusief verwarming worden berekend. De huurders betalen namelijk minder voor hun energierekening, dus een deel van dit overschot kan dan in de huur verrekend worden. Zo kunnen bijvoorbeeld woningbouwverenigingen hun extra investering financieren en heeft het milieu er extra baat bij.’
Tips van Martien de Schepper We hebben de neiging om zo economisch mogelijk te bouwen. Dit betekent vaak klein en goedkoop. Als je kijkt naar hele oude panden zie je dat ze nog steeds goed functioneren. Dat komt omdat de ruimte groot is, overmaat heeft. Daar kun je dus op heel veel verschillende manieren gebruik van maken. We zouden daar meer rekening mee moeten houden en op die manier bouwen voor een veel langere levensduur. Dus niet voor 50 jaar. Bouw met meer kwaliteit, groter en hoger zodat een gebouw heel veel langer mee kan, schrijf deze extra investeringen op een langere termijn af. Dit levert grote milieuwinst op. Voor de overheid: Maak eindelijk werk van het energielabel (met auto’s gebeurt het al) en stel de maximale huurprijzen inclusief verwarmingskosten vast, zodat het voor opdrachtgevers in de volkshuisvesting eenvoudiger wordt om te investeren in duurzame energiebronnen en gebouwen. DSH architecten geeft graag advies over duurzaam (ver) bouwen. U kunt ons mailen op info@DSHarchitecten.nl Architect: Martien de Schepper architect BNA
